De piramide van Maslow

De piramide van Maslow is ontwikkeld door Abraham Maslow. Het is gericht op het ordenen van de behoeftes. Vanuit Maslow wordt er beweerd dat je eerst aan de onderste behoefte moet voldoen voordat je een stapje hoger kan, je moet de piramide daarbij als een trap zien. De bedoeling van de piramide is om de mens te benaderen vanuit zijn mogelijkheden in plaats van te straffen en te belonen. We leven tegenwoordig in een wereld vol mogelijkheden, maar als we ons niet focussen zullen we deze mogelijkheden nooit halen. De piramide zou moeten helpen om te kunnen focussen op doelen en levensmissies waardoor je veel meer uit jezelf kan halen. De piramide is nooit bedoeld als een wetenschappelijk model, maar als illustratie van wat de mens motiveert om zijn behoeftes te vervullen.

Maslow geeft aan dat iedereen dezelfde behoeftes in zijn leven najaagt. Als er aan één behoefte is voldaan zal je naar de volgende gaan, als er één wegvalt of als er één wordt overgeslagen zal je weer een paar stappen terug gaan op de piramide. De piramide kan vanuit twee verschillende oogpunten worden benaderd:

1. Er kan worden gekeken naar wat er al aanwezig is en waar je nog meer in kan groeien, zoals bewuste keuzes maken met voeding (eten is vaak al aanwezig).
2. Er kan ook worden gekeken naar waar jouw belemmeringen zitten en waar je winst uit kan halen of zelfs zou moeten elimineren, zoals sociale druk (visies van de “oudere" generaties houden je tegen in je ontwikkeling).

De piramide heeft van onder naar boven deze volgorde:

Fysiek: Het lichamelijk evenwicht. Met als behoefte onder andere slaap, voedsel, drinken en uitscheiden van ontlasting. Maar ook sport en lichamelijk comfort zoals een dak boven je hoofd vallen hieronder.

Zekerheid: Hiermee wordt voornamelijk veiligheid bedoeld. Dit kan zijn in een groep, in een buurt, maar ook in een huis of in een klas.

Sociale behoefte: De behoefte aan vriendschap, relaties en erbij horen. De behoefte aan relaties zou leiden tot menselijk gedrag. De rol van positieve relaties is in deze behoefte erg belangrijk.

Eigenwaarde: Waaronder zelfrespect, erkenning en waardering. Dit kan vanuit jezelf zijn maar ook de erkenning vanuit een groep. Maslow gelooft dat er in deze fase een onderscheid kan worden gemaakt tussen twee versies:

• De lagere versie: waar status, erkenning, roem en aandacht belangrijk zijn.
• De hogere versie: waar je op zoek gaat naar zelfrespect door onder andere kracht, competentie, trots en zelfvertrouwen.

Zelfontplooiing: Dit is volgens Maslow de laatste stap binnen de psychische ontwikkeling. Deze behoefte kan je alleen bereiken als je aan de andere behoefte hebt voldaan. De bovenste behoefte noemde hij ook wel de ‘groeibehoefte’, dit komt niet voort uit gebrek, maar juist uit het verlangen om je als persoon te ontwikkelen en te groeien. Deze stap gaat voornamelijk over zelfontwikkeling en het stellen van levensdoelen.

De piramide van Maslow wordt vaak gebruikt als mensen willen werken aan hun eigen ontwikkeling. Er wordt per fase gekeken wat er wel behaald is en wat er nog nodig is om te groeien. Door via de stappen van Maslow te werken zou je uiteindelijk op het meest optimale punt van zelfontplooiing en zelfliefde kunnen komen. De laatste stap zal maar door een klein aantal mensen worden bereikt, omdat veel mensen in de fase eigenwaarde blijven steken. Maar dat is geen reden om je tegen te laten houden.

Dit zorgt er wel voor dat er regelmatig kritiek wordt geleverd op dit model. Het zou geen volledig beeld scheppen, geen rekening houden met cultuurverschillen en een grote groep mensen over één kam scheren. Belangrijk hierbij is in je achterhoofd te houden dat Maslow dit model nooit heeft bedoeld als een wetenschappelijk model, maar als illustratie van wat de mens motiveert om zijn behoefte te vervullen.  

Een praktijkvoorbeeld gericht op leefstijl en voeding:

Fysiek: Door het niet maken van bewust keuzes in voeding merk je dat je lichamelijk niet lekker in je vel zit, je kan in de avond bijvoorbeeld niet goed in slaap komen, waardoor je de volgende dag niet uitgerust wakker wordt en je niet lekker voelt.

Kleine aanpassing: Je gaat een week lang bewuste keuzes maken voor je avondmaaltijd, kleine stapjes helpen. Je zorgt ervoor dat je minimaal 200 gram groente binnen krijgt, je benaderd dit positief en je zal je gelijk een stuk positiever voelen.

Zekerheid: Doordat je je vaak niet lekker voelt en je niet goed in je vel zit ga je twijfelen, aan je baan, aan jezelf, aan je relatie. Hierdoor ben je het stukje zekerheid kwijt.

Kleine aanpassing: Je voelt je positiever, je gaat je stress aanpakken door op te schrijven wat er wel goed ging vandaag. Al is het maar één ding waar je trots op bent, dit doorbreekt de cirkel.

Sociale behoefte: Je merkt dat als je op een verjaardag zit iedereen bekritiseerd wat er wordt gegeten en er geen gezonde keuzes kunnen worden gemaakt, hierdoor ga je toch voor die schaal met chips waar je je later erg vervelend door voelt.

Kleine aanpassing: Je maakt bewuste keuzes en daar hoort balans bij. Eet dat chipje of klein stukje taart en laat iedereen denken wat hij vindt. Wil je geen taart eten op de verjaardag? Zorg dat je in de auto een lekkere en gezonde keuze hebt liggen als beloning. De kritische vragen van de omgeving zullen blijven, maar je kan jezelf er wel voor belonen.

Eigenwaarde: Je hebt door de afgelopen behoefte constant negatieve gedachte ontwikkelt. Hierdoor is je eigenwaarde minder, zal je kiezen voor de lage versie eigenwaarde in plaats van de hoge versie eigenwaarde wat zal zorgen voor kleine en korte geluksimpulsen, in plaats van de lange.

Kleine aanpassing: Begin de dag met een kleine mantra en herhaal deze: je mag er zijn, je maakt bewuste keuzes.

Zelfontplooiing: Om je te kunnen ontwikkelen is het van belang dat je een positief zelfbeeld creëert, dit heb je in de afgelopen fase niet gedaan, waardoor je niet aan deze stap toekomt.

Kleine aanpassing; Begin klein, waar ligt je interesse? Koop een boek, kijk een documentaire op Netflix, kijk een filmpje op Youtube.